Dag 1: Hameln (ca. 400 km, ca 4 uur rijden)

Deze reis begint om klokslag 10:00 uur op het treinstation van Zevenaar (een stop oostwaarts van NS Arnhem op de intercity verbinding naar Dusseldorf), de ideale verbinding om direct Duitsland binnen te rijden en deze bijzondere rondreis te starten met onze eigen minibus. Bijna vier uur later arriveren we bij onze eerste excursie van deze reis, de Externsteine. Deze bizarre formatie van zandstenen, ruim 120 miljoen jaar oud, ligt in het hart van het Teutoburgerwoud.

De rechtopstaande lange stenen, die abrupt uit het heuvelachtige landschap oprijzen, vertonen inmiddels sterke sporen van door wind, vorst en regen veroorzaakte erosie, dat de bijzondere geologische geschiedenis van dit gebied nog mooier maakt. Behalve een indrukwekkend natuurmonument zijn de Externsteine ook van religieuze of cultureel geschiedkundige waarde, dit door de druïden en ‘moderne heksen’ die hier de Germaanse goden vereren. Ook al beklim je deze imposante reeks 'gestapelde stenen' niet, de natuurrijke omgeving is er een om in te lijsten. Het fotogenieke meer biedt een keur aan kleine wandelingen.

Na een korte wandeling hier, rijden we noordoostwaarts. Deze route is onderdeel van de ‘Deutsche MärchenstraBe’, die langs kronkelende wegen richting Denemarken loopt. Onderweg treden we in de voetsporen van de scheppers van Sneeuwwitje, Doornroosje, Repelsteeltje en Hans & Grietje en nog 200 andere sprookjes. Dit gebied was bij uitstek de ultieme inspiratiebron voor de ontelbare sages, legendes en fabels die hier uit de regionale volkscultuur zijn ontstaan. Vervolgens zorgden de hersenspinsels van de gebroeders Jacob en Wilhelm Grimm, vereeuwigd in drie hartverwarmende boekdelen, voor een bestseller die die al meer dan twee eeuwen kinderen van allerlei culturen in slaap hebben gewiegd.

Na een dik uur rijden arriveren we op een comfortabele locatie in de meest kneuterige van de negen Sprookjessteden. In Hameln, al sinds de 13e eeuw bekend vanwege de legende rondom de plaatselijke rattenvanger, staat alles in het teken van dit legendarische en welbekende sprookjesfiguur. Overal vind je het thema 'ratten' terug in de stad, van chocolade tot beelden. Het gelijknamige museum mag je zeker niet overslaan, ook al geloof je niet (meer) in sprookjes. Ook de glasblazerij, gevestigd in een van de twee stadstorens, is een Must See, waar je (op eigen kosten) een prachtige demonstratie kan bijwonen. Wie liever even geniet van een cocktail op het opgespoten zandstrand van de Wezer, ook dat is mogelijk in deze unieke Duitse stad. Onze eerste nacht op Duits grondgebied brengen we (meestal) door in een hotel in (of nabij) het gezellige centrum, dat vol staat met prachtige gerestaureerde vakwerkhuizen.

Dag 2: Naar het noorden (100 km)

Vandaag hebben we een volle, maar prachtige dag op het programma staan. Als eerste bezoeken we uitgebreid een van de mooiste kloosters van Duitsland, het uit 1230 daterende Wienhausen. Een cultuurhistorische bijzonderheid in deze dunbevolkte streek zijn de heidekloosters, rondom dit geestelijke rustoord heeft zich in de loop der eeuwen een klein dorpje gevormd. Deze landelijke omgeving is een prachtplek om een korte wandeling te maken of een van de vele heerlijke streekproducten te kopen. Ook worden er super lekkere wijnen geproduceerd op deze bijzondere plek. De abdijkerk (entreeprijs) is een pareltje voor architectuurliefhebbers, maar ook de wandtapijten en meubelstukken zijn zeer bijzonder.

Een klein stukje noordelijker ligt het eveneens pittoreske stadje Celle, daterend uit 1292. Vooral het gelijknamige Schloss met zijn renaissancegevel, pronkkamers en theater is een streling voor het oog. Andere fotogenieke plaatjes van deze stad van 70.000 inwoners kan je maken van de stadskerk, het stadhuis en de meer dan 450 (!) vakwerkwoningen, de mooiste zijn versierd met reliëfs van mythologische dieren. De barokke synagoge is een van de weinig bewaard gebleven exemplaren in heel Duitsland. De Franse tuin met imkermuseum is eveneens een bezoek waard.

In de late namiddag maken we een stop op een plek die minder prettige herinneringen naar boven brengt, het (voormalige) concentratiekamp Bergen-Belsen. In dit kampement vonden bijna 100.000 slachtoffers van het Nazi-regime hun dood, waaronder Anne Frank. Ondanks dat de Nazi's op het eind van de oorlog vrijwel alle sporen hebben uitgewist blijft dit een bijzondere plaats. mede door het indrukwekkende museum dat deze plaats siert. Al is dit uiteraard niet het meest vrolijke begin van je vakantie, toch vinden wij dat je de oorverdovende stilte moet ervaren op de deze indrukwekkende plaats. Op (of in de buurt van) het uitgestrekte grondgebied van de Luneburger Heide brengen we de tweede nacht van deze reis door in een van de vele charmante dorpen die dit gebied telt.

Dag 3: Bremen (90 km)

De Lüneburger Heide is een groot uitgestrekt heidelandschap met berkenstruiken, watermolens en talloze kudden schapen en vaarzen. Ook de verstilde dorpen en slaperige stadjes herbergen tal van bezienswaardigheden. We maken een mooie wandeling op de heide (of een huifkar rit), waar de naaldbossen en het semi-steppeland een fraaie afwisseling zijn van de vele steden die we de komende week nog bezoeken. Hopelijk deelt de heide nog haar paarse pracht met ons.

Bremen is slechts een uurtje rijden vanaf deze locatie. Deze stad beleefde hoogtijdagen sinds 1358 toen het met de handel in koffie en wol floreerde. In slechts twintig minuten loop je van de ene naar de andere zijde van deze bruisende stad. De charme van deze oude Hanzestad is vooral terug te vinden in de vele middeleeuwse gebouwen, zoals het bezienswaardige stadhuis en de schitterende kathedraal, met acht perfect bewaard gebleven mummies – let speciaal op de nagels - als onbetwiste hoogtepunt! Vanuit beide torens heb je een magnifiek uitzicht over deze verrassende stad. In de nabijgelegen Ratskeller kan je terecht om een van de 650 (!) Duitse wijnen te proeven, al zijn de magnifieke muurschilderingen al voldoende reden om af te dalen.

Tevens is de stad bezaaid met standbeelden van welbekende grootheden als de 10 meter hoge Roland (de paladijn (en neef) van Karel de Grote, die al sinds 1404 parmantig op zijn sokkel staat) en de Bremer stadsmuzikanten, al staat die er pas sinds 1951. Beiden zijn beschermd Unesco-werelderfgoed. De kleinste deelstaat van Duitsland herbergt tal van oude wijkjes waar stadsmuzikanten voor een levendige noot zorgen. Idyllische steegjes, gekleurde sprookjeshuisjes en de kinderkopjes in de autovrije steegjes van Bremen’s oudste wijk Schnoor zorgen voor een picture-perfect plaatje. Kunstzinnige streetart, leuke boetiekjes, hippe eettentjes en de geliefde Schlachte-promenade langs de Weser-rivier maken Bremen simpelweg tot een heerlijke dagbestemming. 

Liefhebbers van kerken komen helemaal aan hun trekken, met de Romaanse kathedraal als onbetwist hoogtepunt. En ondanks de mondiale ontkerkelijking zijn er nog steeds ruim 60 (!) kerkgenootschappen actief in deze boeiende stad. Wie liever op of nabij het water bivakkeert, onder de Schlachte-promenade heb je tal van keuzemogelijkheden. In Bremen brengen we een nacht door.

Dag 4: Hamburg (100 km)

Een van Duitsland's leukste steden is Hamburg. Niet raar dus dat we dag 4 vrijwel volledig in deze stad doorbrengen. Na slechts anderhalf uur rijden arriveer je rond koffietijd in de hipste stad van onze Oosterburen. We parkeren de auto bij het hotel en reizen met het OV naar het centrum. Het hart van de bruisende, moderne metropool Hamburg klopt in de haven. Al ruim 800 jaar bepaalt die hartslag het reilen en zeilen in deze hippe stad aan de Elbe. Hamburg herbergt tevens het grootste complex van pakhuizen ter wereld, die – net als in Amsterdam – gescheiden worden door de vele kanalen. Zonder haven zou de vrije Hanzestad nooit zijn uitgegroeid tot wat hij nu is: een vrijdenkende economische stad, een internationaal handelscentrum en een stad met een bloeiende cultuur.

De ‘poort tot de wereld’ heeft zware tegenslagen beleefd, maar krabbelde telkens weer overeind. De diverse bouwkundige stijlen en de vele parken en meren maken de stad fascinerend om te bezoeken. Ons lievelingspark is Planten un Blomen, een fraaie aaneenschakeling van zeven aan elkaar gelinkte parken. Liefhebbers van alles wat groeit en bloeit kunnen hier makkelijk de hele dag verpozen, zonder zich een moment te vervelen. Deze voormalige botanische tuin is bij uitstek het groene visitekaartje van deze stad.

Het kleurrijke vermaak in de rosse buurt St. Pauli, ook wel bekend als de Reeperbahn, is de wereld van nachtclubs en bars, kroegen en theaters, seksclubs en bordelen. In deze rosse buurt van Hamburg begonnen de Beatles hun carrière. Om alle zonden van dit gebied weg te poetsen, is de oude stad ook vergeven van de kerken, al werden velen van hen zwaar beschadigd door de catastrofale bombardementen van de geallieerden in de Tweede Wereldoorlog. Door de bombardementen van de Tweede Wereldoorlog staan er nog maar weinig oorspronkelijke gebouwen overeind, maar gelukkig is de nieuwbouw hier erg verrassend. De Kunsthalle is bijvoorbeeld een van de mooiste musea van Duitsland. Sinds 1869 kan je hier terecht voor een breed scala aan kunst. 

De reisleider neemt je tijdens een stadswandeling mee naar zijn favoriete plekjes, waarna je later in de middag nog je eigen favoriete museum kunt gaan bezoeken. De Kunsthalle in Hamburg is wat ons betreft een van de mooiste musea van Duitsland. Of strijk neer op een van de vele terrassen en pleinen die de stad sieren. Vanuit de sfeervolle binnenhaven vertrekken vele rondvaartboten voor een prachtige rondvaart door deze memorabele stad. Uiteraard slaap je deze nacht in een hotel dat uitstekende openbaar vervoer verbindingen heeft met het centrum, zodat je ook het bruisende nachtleven van St. Pauli of een van de vele andere levendige districten aan den lijve kunt ondervinden.

Dag 5: Lübeck (70 km)

(Aangezien Lübeck relatief weinig hotels heeft, bestaat de kans dat je twee nachten in Hamburg logeert)

De meest noordelijkste deelstaat van Duitsland is Sleeswijk-Holstein, waarvan de havenstad Lübeck de belangrijkste exponent is. Van ver zijn de zeven torens al te zien. Voor velen is de imposante haven een bezoekje waard, wij richten ons liever op de volledig door water omringde Middeleeuwse binnenstad. Ondanks dat de Tweede Wereldoorlog al in 1942 de stad zware vernielingen toebracht, is inmiddels alweer alles minutieus gerestaureerd in de ‘Parel van de Oostzee’. 

In het Gängeviertel kan je heerlijk dwalen door de smalle steegjes en zijn rijke koopmanswoningen. Het Buddenbrookhuis is een walhalla voor literatuurliefhebbers, want hier is een interessante tentoonstelling over het leven en werk van de schrijvers (en gebroeders) Henrich en Thomas Mann. Liefhebbers van 'backsteingotik', de dit nationale stijl verheven gotische baksteenarchitectuur, treffen hier hun Walhalla aan. Vele kerkinterieurs, de gevels van gebouwen, de stadspoorten, het unieke stadhuis en zelfs het middeleeuwse ziekenhuis herbergen elk deze unieke stijl van versieringen. De gotische, bakstenen gebouwen van deze voormalige Hanzestad mogen dan verweerd zijn door het wisselvallige zeeklimaat dat deze regio zo kenmerkt, desondanks zijn het nog steeds robuuste getuigen van de turbulente geschiedenis van deze streek.

Het indrukwekkende European Hanse Museum is een van die plekken die je eigenlijk niet mag overslaan.Omdat de stad erg compact gebouwd is, kan je gedurende onze stadswandeling (en de vrije tijd daarna) genieten van de oude stad die wordt omsloten door de Trave en zijn kanalen. Ook hier kan je eventueel weer een fraaie rondvaarttocht boeken. Wie een (eetbaar) souvenir mee wil nemen voor het thuisfront, een favoriet cadeautje uit Lübeck is marsepein, dat al sinds 1530 het meest belangrijke exportproduct van deze stad is. 

Dag 6: Wismar & Rostock (110 km)

De komende week brengen we voornamelijk door op het grondgebied van de voormalige DDR. De deelstaat Mecklenburg-Voor-Pommeren is een mozaïek van gebiedjes dat kan bogen op een roerig verleden. In de Middeleeuwen ontwikkelden verschillende steden zich tot rijke handelscentra en sloten ze zich aan bij de Hanze. Tot aan 1815 was het echter Zweden dat hier de scepter zwaaide, voordat het onderdeel van Pruisen en het Duitse Rijk werd. Pas sinds kort is het hier weer prettig toeven, voornamelijk omdat de forse destructies in de Tweede Wereldoorlog en de verwaarlozing van de DDR-tijd grotendeels weggepoetst zijn.

Sinds de eenwording is Mecklenburg-Voor-Pommeren een idyllische vakantiebestemming, hoewel het nog steeds een van de armste Duitse staten is. Een klein uur rijden van Lübeck (anderhalf uur vanuit Hamburg) ligt Wismar, een stadje van ruim 50.000 inwoners maar desondanks een van de bekoorlijkste steden van Mecklenburg. De Zweden maakte er de sterkste vesting van Europa van in de 17^de eeuw, maar het zijn vooral de gebouwen uit de Hanze-periode die indruk maken. De monumentale bakstenen kerk, eigenlijk veel te groot voor een stad van dit formaat, en de fraaie architectuur van de vele gevels maken Wismar tot een mooi uitje.

Na enkele uren hier, rijden we een uur oostwaarts en komen we aan bij onze eindbestemming van vandaag: Rostock. In 1419 werd hier de eerste universiteit van Noord-Europa gesticht. De bombardementen van de geallieerden hebben ook hier veel schade toegebracht, al werd Rostock uitgebreid herbouwd door de DDR die deze stad zagen als hun paradepaardje. Breng zeker een bezoek aan de Neuer Markt en de omliggende straten en vergeet in ieder geval niet om een bezoek te brengen aan de astronomische klok uit 1472. Deze geeft al bijna 550 jaar minutieus de tijd aan, waarbij de apostelen op de klok van de Mariakerk paraderen voor de voorbijgangers. Alleen al het gratis toegankelijke stadsmuseum rechtvaardigt een bezoek aan deze verrassende universiteitsstad. Ook hier brengen we weer een nacht door.

Dag 7: Rügen (maar slapen in Stralsund, 150 km)

Na Lübeck is Stralsund de meest interessante Hanzestad van Duitsland. Maar doordat we slechts een dag in dit gebied verblijven: zal je een keuze moeten maken. Verken op eigen gelegenheid de boeiende havenstad Stralsund, of ga met de reisleider mee op een schitterend rondrit over het schiereiland Rügen. Het achterland van Stralsund is namelijk niet alleen het grootste Duitse eiland, maar ook het mooiste en meest afwisselende. Verheug je op steile krijtrotsen naast verlaten zandstranden, terwijl het heuvelachtige binnenland bestaat uit donkere bossen en veenland. Het slechts 50 km brede eiland heeft een lange uitgestrekte kustlijn en is met de drie kilometer lange Rügendam aan het vasteland verbonden. De prachtige wandeling langs de kust rond de ruige, 46 m hoge Kaap Arkona is ongetwijfeld het hoogtepunt van de dag. Ook de mooiste pier van Duitsland vereren we met een bezoek.

Wie echter liever geniet van een dagje relaxen in een van de meest verrassende steden van Noord-Duitsland, mag ook achterblijven in Stralsund en op eigen houtje genieten van deze monumentale stad. Maar liefst 811 beschermde historische gebouwen staan er in het compacte stadscentrum, dat aan alle kanten is omgeven door water. Enkele fraaie musea en de Maria kerk mag je absoluut niet overslaan. In het centraal gelegen Katherina-klooster zitten twee interessante musea gevestigd. In Stralsund (of in de nabije omgeving) overnachten we een nacht.

Dag 8: Berlijn (200 km)

De komende twee nachten slapen we in Berlijn, de immer opwindende hoofdstad van het verenigde Duitsland. Bijna anderhalve dag hebben we gereserveerd om deze bruisende metropool (per openbaar vervoer, kosten niet inbegrepen) te ontdekken. Zelfs al zou je veertien dagen in deze bruisende metropool doorbrengen, dan nog kom je tijd tekort. In deze stad is het dus vooral keuzes maken. Morgen heb je gelukkig een volledige vrije dag om naar eigen keuze in te vullen, al ben je meer dan welkom op de optionele fietstocht. De namiddag van dag 8 neemt de reisleider je mee naar zijn favoriete plekjes van Berlijn, waarbij we de gehele namiddag door de omgeving van Mitte zwerven.  .

Dag 9: Berlijn (fietstocht)

Vandaag staat er een (optionele) fietstocht van circa 25 km op het programma waarbij je je mag verheugen op interessante verhalen over de Berlijnse muur, het roerige verleden van de Nazi's en andere interessante historische plekken. Andere stops zijn Potsdamer Platz, Tiergarten en de leukste hippe wijken. Wie liever op eigen houtje de rijke historie van Berlijn wil gaan ontdekken, reisleider Theo geeft je een keur aan tips. Wat je ook gaat doen, we weten nu al zeker dat je je ontzettend zult vermaken op deze vrije dag in Berlijn. Zo zijn de Gedächtnis Kirche en de Kurfürstendamm met het bekende warenhuis KaDeWe heuse aanraders. Ook het indrukwekkende DDR museum kan je bezoeken. En wat dacht je van een bezoekje aan de Reichstag, waar je vanuit de glazen koepel een prachtig uitzicht over de stad hebt. 's Avonds kan je je onder dompelen in het 'nieuwe Berlijn'; de Potsdammer Platz met hippe barretjes en trendy restaurants.

De Gendarme markt mag je eigenlijk ook niet missen, waar de Duitse, Franse kerk en het Concertgebouw de meeste aandacht trekken. De sfeer van Checkpoint Charlie is het beste te ervaren in de projectie van Asissie. In Berlin Mitte is het bekende Unter den Linden en de Alexanderturm, met prachtig uitzicht over Berlijn. Vlakbij is het leuke Hackesher Markt, waarbij je vele restaurants hebt die onder het spoor verstopt zitten. Bij lekker weer raden wij je aan om je te melden bij een van de gezellige zomerstranden aan de oever van de Spree. Het Badeschiff heeft een gezellige strandbar en de mogelijkheid voor een frisse duik. Kies je voor cultuur? Een absolute aanrader is het Museumeiland met een keur aan museums.  

Dag 10: Sachsische Sweiz (220 km), overnachten in Dresden

In bijna 3 uur rijden we naar het schitterende grensgebied van Duitsland met Tsjechie en Polen. Saksisch Zwitserland is de naam van dit fraaie natuurgebied. De rivier de Elbe heeft hier in miljoenen jaren bizarre rotsformaties uitgeslepen. De reisleider neemt je mee op het mooiste traject tussen de steden Pirna en Bad Schandau, waar we een pittige, korte wandeling van een uur maken naar een fraai gelegen bergmassief. Uiteraard mag je dit mooie gebied niet verlaten hebben zonder het bastion 'Bastei' bezocht te hebben, de met loopbruggen met elkaar verbonden rotsformaties bieden een spectaculair uitzicht over dit prachtige gebied. We sluiten deze bijzondere dag in park Pillnits, waar het plaatselijke kasteel en de magnifieke tuinen een perfecte afsluiter van deze dag vormen. We slapen vanavond en morgenavond in Dresden.

Dag 11: Dresden

Dresden is simpelweg een van Duitslands mooiste steden, ondanks dat de stad in de nacht van 13 op 14 februari 1945 volledig werd verwoest toen Britse en Amerikaanse vliegtuigen een bommentapijt over de stad legden. Het is ongelooflijk hoe het historische centrum weer in zijn oude glorie is gerenoveerd. In de ochtend bekijk je alle hoogtepunten van deze stad (Hofkerk, Staatsopera, Japanse paleis, Zwinger, enz.), waaronder de Langer Gang, een 102 meter lange stijlvolle gevel die is versierd met graffiti. De muur is versierd met 24.000 tegels van Meissenproselein en stelt de zogenaamde Fürstenzug voor, een bonte optocht van Saksische vorsten. Urenlang kunnen wij genieten van de vele details die deze historische afspiegeling prijsgeeft.

In de namiddag heb je voldoende vrije tijd om je eigen invulling te geven aan deze bijzondere stad. Het museum voor Oude Meesters bezit een van de mooiste kunstcollectie van Europa, dus liefhebbers van schilderijen mogen deze absoluut niet overslaan. 

Dag 12: Leipzig (110 km)

Leipzig mag dan het kleine, onbekende broertje van Dresden zijn, wij waarderen deze uit 1165 daterende stad enorm. Veel toeristen en reisorganisaties mijden deze onbekende parel, maar bij Grensloos Genieten mag je het grootste gedeelte van deze dag genieten van alle bijzondere attracties die Leipzig te bieden heeft. Omdat het centrum relatief klein is, is alles perfect te voet af te leggen. Behalve een keur aan bijzondere historische gebouwen (beursgebouw, kerken, operahuis, oude waag), is dit ook de stad van de muziek. Niemand minder dan Johann Sebastian Bach heeft Leipzig op de kaart gezet van muziekminnend Europa.

Daarnaast herbergt de stad ook vele culturele evenementen en enkele fraaie musea, zo is het Grassimuseum een van de grootste museumcomplexen van Duitsland. Maar liefst drie interessante collecties zijn hier te bewonderen. De oude stad herbergt tevens enkele prachtvoorbeelden van Jugendstil, de weelderige kunstvorm die overal in de stad te vinden is. Tenminste, voor de onderzoekende bezoeker die er oog voor heeft. In de namiddag ben je vrij om je favoriete museum te bezoeken, of een van de vele winkelcentra. Wie inmiddels de kunst en cultuur een beetje beu is, kan ook neerstrijken op een van de vele terrassen in deze bruisende universiteitsstad. Een nacht slapen we in Leipzig.

Dag 13: Weimar (90 km)

Zonder de verlichte steun van zijn heersers zou Weimar zomaar een stad in Thüringen zijn geweest. De adel heeft deze stad op de kaart gezet, waarna Johann Wolfgang von Goethe, Franz Liszt en Richard Strauss de stad haar huidige eeuwige faam gaven. Weimar is relatief klein, maar herbergt een tiental zeer bijzondere gebouwen. Ook voor musea is een perfecte afsluiter van deze reis. 

In het centraal gelegen Park an der Ilm kan je alleen al een dag doorbrengen. Wie liever afsluit met een door de Nazi's gebouwde concentratiekamp, op slechts 8 kilometer van de stad ligt het beruchte kamp Buchenwald. Meer dan 54.000 mensen vonden hier de dood, nu is het een gedenkplaats, museum en een documentatiecentrum. In Weimar brengen we de laatste nacht van deze reis door.

Dag 14: Naar Nederland (500 km)

Na het ontbijt verlaten we - met pijn in ons hart - onze laatste Duitse stad van deze enerverende rondreis en rijden in circa 6 uur terug naar Nederland, waar je aan het eind van de middag aankomt. Op het treinstation van Zevenaar kan je je auto oppikken, opgehaald worden of met de trein verder reizen naar je eindbestemming. Waarschijnlijk heb je tegen deze tijd Duitsland net zo veel in je hart gesloten als wij van Grensloos Genieten.